Vaak worden infographics aan een tekst toegevoegd om het geheel een beetje ‘op te leuken’. Voor dat doel zijn ze zeer geschikt, maar er kan zoveel meer. Een goede infographic is niet alleen een aanvulling op een tekst, maar kan zelfs een lange uitleg overbodig maken.Het idee achter deze communicatievorm is dat complexe data overzichtelijker en makkelijker te begrijpen wordt als het visueel wordt weergegeven. Het effect is dat de kijker zelf opvallende patronen ontdekt en zijn eigen conclusies trekt. Daarnaast trekt een mooi plaatje natuurlijk veel sneller de aandacht dan een lap tekst of een rij cijfers.Er zijn veel goede voorbeelden te vinden van infographics, maar helaas, doordat het de laatste tijd een trend is, ook veel slechte. Bij een goede infographic worden verbanden zichtbaar die je anders niet zou kunnen zien, het geeft inzicht in verhoudingen, en laat zien hoe het ècht zit. Slechte infographics gebruiken indrukwekkende vormgeving om te verhullen dat het niet meer omhelst dan een opsomming van een paar getallen:
Als je overweegt een infographic te gebruiken in een e-learning is het goed om bij een aantal punten stil te staan.
Wat is de boodschap die ik wil overbrengen?
Wat ga ik uitleggen? Het is belangrijk dit in het oog te houden tijdens het ontwerpen, bij elke beslissing kan je je afvragen of het doel ermee gediend is. Overbodige franje wordt zo voorkomen. Een voorbeeld van een infographic met een duidelijke boodschap is ons pensioenfilmpje. Het is een video, maar door de grafische stijl en informatiedichtheid meer een bewegende infographic. Bekijk het pensioenfilmpje op youtube.
Is een infographic het juiste middel?
Als je iets in een paar zinnen kunt uitleggen hoef je geen infographic te maken. Het cliché luidt: een foto zegt meer dan duizend woorden, maar sommige woorden zeggen meer dan duizend beelden. Als woorden toch tekort schieten kan een infographic uitkomst bieden. Er zijn ontzettend veel soorten en maten, elk voor hun eigen doel. Eigenlijk is een simpele staafgrafiek of taartdiagram al een infographic, maar bijvoorbeeld ook een weergave van de bloedsomloop of een plattegrond vallen eronder.
Een mooi voorbeeld is een overzicht van al het geld in de wereld door striptekenaar en natuurkundige Randall Munroe, beter bekend als xkcd.
Hij had dezelfde informatie ook in een tabel met cijfers kunnen zetten, maar door de hoeveelheid geld als oppervlakte weer te geven krijg je een veel beter beeld van de verhoudingen.
Kan ik het ook interactief maken?
Naast statische infographics is het op de computer ook mogelijk om infographics te animeren of er een interactieve versie van te maken. In het laatste geval kan de kijker zelf aan de knoppen zitten, en bepalen wat er getoond wordt. Dit biedt natuurlijk nog veel meer mogelijkheden. Een grafiek kan bijvoorbeeld vertraagd opgebouwd worden zodat duidelijker is wat alles betekent. Je kunt de tijd zelf verschuiven of je kunt specifieke gevallen uitlichten uit een groter geheel.
In het voorbeeld hiernaast zijn de geldstromen van Duitse bedrijven naar de Duitse politieke partijen in kaart gebracht. Op het eerste gezicht is het een verwarrende kluwen van lijnen, maar in het interactieve origineel kun je met je muis over een partij gaan om alleen de betalingen naar die partij eruit lichten. Andersom kun je bij een bedrijf zien aan welke partij ze geld gegeven hebben. Door de interactiviteit wordt de informatie leesbaar.
Heb ik interessante cijfers/verhoudingen/verbanden die zich lenen voor visualisatie?
Eén van de beroemdste infographics avant la lettre gaat over de aanval van Napoleon op Rusland (Charles Minard, 1869). Het toont het aantal manschappen waarmee hij vertrok, de temperatuur tijdens de terugweg, en hoeveel er weer thuiskwamen.
Waarom is dit een goed voorbeeld? Ten eerste is het een geschikt onderwerp. Er is sprake van een aantal dat uitgezet kan worden tegen een afstand. Ten tweede geeft het inzicht in het dramatische verschil tussen de begin- en eindsituatie. Bovendien is ook de oorzaak van de afname van de manschappen goed zichtbaar door toevoeging van de temperatuur en de rivieren die overgestoken moesten worden. De kijker kan zelf zijn conclusies trekken en zich levendig voorstellen wat een ontberingen de mannen doorgemaakt moeten hebben.
Lees het boek The Visual Display of Quantitative Information van Edward Tufte voor een uitgebreide analyse van deze flow-map en andere goede voorbeelden.
Het is dus zaak om een goede dataset te vinden met getallen die tegen elkaar uitgezet kunnen worden. Bijvoorbeeld het aantal VVD-stemmers per wijk in de laatste 20 jaar, het gebruik van anti-despressiva naar geboortejaar en inkomen, het aantal reizigers dat uitstapt per halte van buslijn 38, om maar wat ideeën te noemen.
Heb ik de kennis, vaardigheden en het gereedschap om een infographic te maken?
Het is niet eenvoudig om een goede infographic te maken. Je moet verstand hebben van grafische vormgeving, data-visualisatie en als je een interactieve infographic wil maken ook van interactie-ontwerpen en programmeren. Daarnaast moet je over de juiste data beschikken, hier gaat wel enig graafwerk aan vooraf.
De tools die je nodig hebt kunnen verschillen, maar in ieder geval zal je grafische programma’s moeten gebruiken zoals Photoshop en Illustrator. Bij interactieve infographics zijn animatieprogramma’s als Flash nodig, of een HTML editor. Voor het bewerken van grote datasets is bijvoorbeeld Excel te gebruiken. Om die dataset interactief te kunnen gebruiken in zal een (online)database gemaakt moeten worden.
Als je de beschikking hebt over interessante data, maar niet over de overige benodigde vaardigheden, is het raadzaam een externe partij in the huren om tot een geslaagd eindresultaat te komen.
Infographics in e-learning
Ieder type infographic kan gebruikt worden binnen een online cursus of zelfs als op zichzelf staande e-learning. Een infographic kan de functie hebben van een overzicht over ontwikkelingen in de tijd (zoals in ons pensioenfilmpje) of ze kunnen uit een grote dataset alleen dat detail belichten dat voor de cursist interessant is. Het grootste voordeel schuilt er mijns inziens in dat de gebruiker de (complexe) informatie op een aantrekkelijke en overzichtelijke manier krijgt aangeboden en zelf de boodschap kan ontdekken.Bij een tekst heeft de schrijver de informatie in een vaste volgorde opgeschreven. De lezer wordt gedwongen een bepaalde gedachtegang te volgen. Bij een infographic kunnen gebruikers zelf een volgorde bepalen, verbanden leggen en conclusies trekken. Door een goed ontwerp wordt de gebruiker ook nog eens uitgedaagd zelf verder op onderzoek te gaan binnen de infographic. Informatie blijft ook veel beter hangen als een cursist zelf de verbanden heeft ontdekt. Daarnaast is een beeld weer een andere manier om leerstof in het geheugen op te slaan, cursisten die meer visueel ingesteld zijn kunnen deze informatie veel makkelijker verwerken.
Kortom: infographics bieden veel mogelijkheden om leerstof aantrekkelijker te maken en te zorgen dat kennis eenvoudiger kan worden opgenomen, maar om echt iets toe te voegen moet de achterliggende data zich lenen voor visualisatie en de infographic met voldoende kennis van zaken gemaakt worden.
Voor meer voorbeelden van goede en slechte infographics kunt u kijken op websites als visualcomplexity.comen coolinfographics.com.
